Campagne verhaal

Restauratie Wandkunstwerk Louis van Roode

Het had weinig gescheeld of het Zuiderziekenhuis was voorgoed uit het Rotterdamse stadsbeeld verdwenen. Dankzij de inzet van verschillende partijen is een van de meest gezichtsbepalende monumenten van Rotterdam-Zuid gelukkig behouden gebleven. De historische gebouwen van het Zuider, zoals het ziekenhuis in de Rotterdamse volksmond werd genoemd, zijn daarmee op het nippertje van de sloopkogel gered.

In de eetzaal van het Poortgebouw van het Zuiderziekenhuis in Rotterdam uit 1939 zit een wandschildering van de Rotterdamse wederopbouw kunstenaar Louis van Roode (1914-1964). Stichting Vrienden van BOEi heeft dankzij een crowdfunding dit kunstwerk weer in oude glorie weten te herstellen. Het poortgebouw is herbestemd tot Gymnasium. De wandschildering maakt deel uit van de mediatheek van de middelbare school zodat het bijzondere Rotterdamse wederopbouwkunstwerk weer dagelijks zichtbaar is voor honderden kinderen.

De crowdfunding is inmiddels afgerond en het wandkunstwerk is begin 2022 volledig gerestaureerd. Op 25 februari 2022 hebben de Vrienden van BOEi het wandkunstwerk mogen bewonderen.

Een kunstwerk in het Ziekenhuis

In 1949 werd de eetzaal voor de zusters van het Zuiderziekenhuis gerenoveerd en uitgebreid, onder leiding van ir. A. Viergevers, hoofdarchitect van de Dienst der Gemeentewerken. De Rotterdamse kunstenaar Louis van Roode kreeg de opdracht een kunstwerk voor de eetzaal te maken.

Van Roode diende bij het ontwerp rekening te houden met de beperkte daglichttoetreding in dit deel van de eetzaal en de ronde kolommen die in de weg staan. Daarnaast dienden de kleuren afgestemd te worden op de overige kleuren in het interieur; olijfgroen linoleum, roze-wit sauswerk op de binnenzijde van de langsgevel, parelgrijs sauswerk op de kopwanden, okerkleurige gordijnen en groengrijze kolommen. Van Roode koos daarom voor sprekende kleuren met onder andere rood, groen, paars en blauw.

Voor de indeling van de schildering koos hij de opzet van een drieluik met op elke van de drie wanden een aparte schildering, die wel onderling een bepaalde samenhang hadden. De figuren zijn zo gemaakt dat ze ondanks de nabije kolommen vanuit het merendeel van de eetzaal goed te zien waren.

De schildering heeft zover bekend geen naam, maar kreeg in een eigentijdse bron (Bouwkundig Weekblad 1951, blz. 415) als thema toebedeeld: “van eenzaamheid, via gemeenschapszin, naar levensblijheid”. Het thema was door Van Roode voorgesteld en kwam voort uit de sociale functie van de eetzaal.

– Op de linker wand: een schildering met het thema “eenzaamheid”, waar op een gestileerde wijze een vrouwfiguur te zien is die door een raam naar een sober landschap tuurt. Het gebruikte kleurenpalet, dat uit voornamelijk groen-, grijs- en paarstinten bestaat sluit aan bij het mistroostige karakter van de schildering.

– Op de lange wand stelt het thema “gemeenschapszin” voor en toont de vrouw uit de linker schildering, die zich uit haar raam naar een medemens uitstrekt. Daarnaast zijn een aardbol en een blad weergegeven die waarde van het samenzijn als zingever van het leven symboliseren. Deze schildering bevat in tegenstelling tot de eerste fellere en vrolijkere kleuren, zoals rood en lichtgroen.

– De rechterwand: heeft het thema “levensblijheid” en laat het door sociale contacten opgewekte vrouwfiguur zien, vergezeld door bontgekleurde bloemen.

De Kunstenaar

Louis van Roode was betrokken bij diverse wederopbouwprojecten in Rotterdam, als één van de grootste ‘wandkunstenaars’ van zijn tijd. Hij is geboren op 20 juni 1914 te Delft en studeerde aan de academie van beelden kunsten in Rotterdam. Vervolgens werkte hij als beeldhouder, graficus, reclametekenaar en kunstschilder. In 1951 was hij een van de medeoprichters van de kunstenaarsgroep Argus en hij behoorde ook tot de tot de Venstergroep (groep van Rotterdamse Lithokunstenaars). Op late leeftijd hield hij zich vooral bezig met abstracte schilderkunst. Louis van Roode overleed op 18 februari 1964 te Rotterdam.

Het gebouw: Ziekenhuis op Zuid

Het ziekenhuis in de wijk Vreewijk in Rotterdam-Zuid is gebouwd in de jaren dertig van de vorige eeuw en is een belangrijk symbool voor het interbellum. Het is een van de weinige voorbeelden van het zakelijk traditionalisme in Rotterdam. De oorlog was een periode die voor veel drukte in het ziekenhuis zorgde, maar ook het gebouw zelf op de proef stelde. In 1941 werd het Zuiderziekenhuis dan ook zwaar getroffen door een aanval met brandbommen. Een tumultueuze tijd, waarin een bijzondere band ontstond met de inwoners van Rotterdam-Zuid. Na de branden in het nabijgelegen Shell Pernis specialiseerde het ziekenhuis zich vanaf 1974 in de behandeling van brandwonden. In 1986 werd er zelfs een speciaal gebouw geopend voor deze expertise.

In 2011 kwam het complex leeg te staan door de verhuizing van het ziekenhuis naar een nieuwe locatie. Medio 2014 driegde sloop. Door tussenkomst van BOEi, het Cuypersgenootschap en de Bewoners Organisatie Vreewijk, is het in 2015 gelukt om een plan uit te werken voor behoud van dit monumentwaardige gebouw. Het poortgebouw is herbestemd tot een school en de paviljoens en het hoofdgebouw worden herbestemd tot woningen en appartementen.

Meer weten over het Zuiderziekenhuis? Bekijk dan hier de projectenpagina van BOEi

Wilt u ook een bijdrage leveren aan bijzondere restauratie en herbestemmingsprojecten, word dan Vriend van BOEi.

Nieuwsgierig naar andere projecten van Vrienden van BOEi, kijk dan op de projectpagina en laat u verwonderen!

Fotoverantwoording: BOEi Jan van Dalen Fotografie en Willem Heijbroek