Ruim 150 jaar (1845-1996) vormde de Nieuwe Achtergracht het hart van de wereldberoemde Amsterdamse diamantindustrie, de enige grote bedrijfstak waarin de joodse cultuur de norm stelde. In de slijperijen op het Roeterseiland, tegenwoordig stadscampus van de Universiteit van Amsterdam, weerklonk tijdens het werk de typische joodse gein. En op sjabbat (zaterdag) was de monumentale Diamantbeurs aan het Weesperplein gesloten.

Uit de diamantindustrie is de eerste moderne vakbond van Nederland voortgekomen. Ook op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, cultuur en internationale betrekkingen hebben de diamantbewerkers en -handelaren veel voor de stad en voor Nederland betekend. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de diamantindustrie met haar overwegend joodse beoefenaars zwaar te lijden gehad, om daarna toch weer uit het stof op te rijzen. Al deze ontwikkelingen zijn terug te voeren op die ene korte gracht, waar tientallen gebouwen getuigen van deze rijke en haast vergeten geschiedenis. Cultuurhistoricus Daniël Metz reconstrueert een microkosmos op wereldniveau.

Daniël Metz: Diamantgracht. Zutphen, Walburg Pers, i.s.m. de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting & het Prins Berhard Cultuurfonds Noord-Holland, 2022. 270 blz., lit.opg. ISBN 978-946-495-494. Prijs: € 29,99.