Oisterwijk, KVL Gedenknaald
€0.00
Streefdoel€0.00
Ingezamelde donaties
Campagne verhaal
Bijdrage voor replica KVL Gedenknaald
Stichting Vrienden van BOEi geeft een bijdrage ten behoeve van het herstel van de KVL Gedenknaald in Oisterwijk.
Koninklijke Verenigde Leder
Voor de directie-ingang van de KVL staat een markante gedenknaald, die zich helaas in een verwaarloosde staat bevindt. Dit monument is in 1941 door het personeel geschonken aan directeur Christ van der Aa ter ere van het 25-jarig bestaan van de KVL. De gedenknaald, ontworpen door de Tilburgse beeldhouwer Toon van Wiel, maakt deel uit van het rijksmonument KVL.
Door de jaren heen heeft het beeld flink te lijden gehad onder het Nederlandse klimaat. De schade is inmiddels onmiskenbaar: er brokkelen steeds meer stukjes af, wat tot grote bezorgdheid binnen de Oisterwijkse gemeenschap heeft geleid.
Om dit bijzondere erfgoed te behouden, heeft BOEi in 2018 besloten het beeld over te nemen van de Provincie Noord-Brabant. Samen met de inwoners van Oisterwijk zetten we sindsdien stappen om de gedenknaald te restaureren en voor de toekomst te behouden.
Uit nieuw onderzoek naar de gedenknaald blijkt dat het in veel slechtere staat verkeert dan eerder gedacht. Het geheel redden is niet meer mogelijk, maar vervangen door een replica is de nieuwe uitdaging.
Oorsprong van de gedenknaald
“Ik heb hem zelf opgehaald in Tilburg bij beeldhouwer Van Wiel,” vertelde Van Doveren. “Maar toen ik hem zag, had ik meteen mijn twijfels. Ten eerste, hoe krijg ik dat ding in Oisterwijk? Hij lag dan wel in losse stukken klaar, maar het kostte me twee dagen om die met een platte kar te vervoeren! En dan: weet je waarvan hij gemaakt is? Van tufsteen! Dat is natuurlijk niet geschikt om buiten te laten staan. Het is maar goed dat ik weer effe kom kijken, want dan kunnen we eens nadenken over hoe we hem nou eigenlijk moeten behouden.”
Janus kreeg gelijk, want na bijna 80 jaar verkeert de gedenknaald in slechte staat.
De gedenknaald toont een wereldbol met drie gebeeldhouwde figuren in leerlooierskleding, voorzien van gereedschap. Beeldhouwer Van Wiel baseerde zich op foto’s van KVL-arbeiders, wat heeft geleid tot verhalen in Oisterwijk dat de gezichten overeenkomen met echte arbeiders. Een andere theorie is dat de figuren de drie broers Van der Aa – Christ, Willem en Jan – voorstellen, al is dit nooit bevestigd.
Het monument kent een tragische geschiedenis. “De dikke Van der Aa heeft maar één keer naar zijn naald kunnen kijken,” verzuchtte Van Doveren. “En dat was vanuit zijn kist in zijn eigen begrafenisstoet. De tocht maakte er speciaal een rondje voor langs de fabriek.” Christ van der Aa overleed slechts tien dagen voor het 25-jarig jubileum van de KVL in een ziekenhuis in Tilburg. De geplande festiviteiten werden geannuleerd, maar de gedenknaald bleef staan en sierde het fabrieksterrein nog 60 jaar lang.
De zorg voor het monument liet echter te wensen over. Vooral na de sluiting van de KVL in 2001 raakte het in verval, zonder dat iemand er nog naar omkeek. De Heemkundekring De Kleine Meierij en Oisterwijk in Beeld sloegen alarm en riepen BOEi op om in te grijpen. In 2018 nam BOEi de verantwoordelijkheid op zich, kocht de naald en pakte deze tijdelijk in met beschermende schermen. Met de belofte om zich in te zetten voor het behoud van dit rijksmonument, is gewerkt aan een toekomst voor dit historische erfgoed.
Participatie: samen met de Oisterwijkers werken aan een toekomst
De gedenknaald is voor Oisterwijkse gemeenschap een belangrijk herinnering aan 85 jaar zwoegen in de fabriek en staat als het ware symbool voor deze gezamenlijke inspanning. Het is ook een van de laatste herkenbare punten op het voormalig fabrieksterrein dat door grootschalige herontwikkeling steeds onherkenbaarder geworden is. Daarom is BOEi een participatietraject gestart om samen met de Oisterwijkers een plan voor de naald te maken.
In afwachting van een concreet restauratieplan ontstond de Werkgroep Gedenknaald KVL, bestaande uit drie mannen met een passie voor de geschiedenis van het KVL-terrein: Bas de Witte, voorzitter van Stichting Stoommachine Oisterwijk, Anton van Dorp, vicevoorzitter van Heemkundekring De Kleine Meierij, en Joost van den Berg, voorzitter van Oisterwijk in Beeld. De werkgroep werkte voortvarend aan een plan voor een replica van de gedenknaald en zette een crowdfunding op. Dankzij fondsenwerving werd een aanzienlijk bedrag opgehaald en tegen het einde van de looptijd was het streefbedrag bijna bereikt.
Stichting Vrienden van BOEi besloot, naast een eerdere reguliere bijdrage, samen met BOEi het laatste tekort te dichten. Dergelijke initiatieven verdienen alle steun en laten zien hoe betrokkenheid en samenwerking cultureel erfgoed kunnen behouden.
Februari 2025 wordt de gedenknaald gedemonteerd en gereconstrueerd met klein. In juli volgt een beoordeling van deze reconstructie. Na goedkeuring wordt gestart met de productie in natuursteen. De voltooiing van de restauratie wordt verwacht in november 2025. De gedenknaald is dan weer in volle glorie te bewonderen op het KVL-terrein.
Houdt de website van de Werkgroep in de gaten voor het laatste nieuws: Gedenknaald KVL
Wilt u meer informatie over het KVL-terrein, kijk dan op de projectpagina van BOEi.
Bijdragen aan erfgoed-projecten, word dan Vriend van BOEi!
